De wereld volgens Limburgse Jos

Volgens Jos van Reij heeft het OM “de ballen verstand” van de gang van zaken bij politieke benoemingen. De confrontatie met zijn afgetapte telefoongesprek waarin Jos de partijgenoot en kandidaat burgemeester de vertrouwelijke informatie doorspeelt is, was voor Jos geen reden om het boetekleed aan te trekken. Want ……“iedereen doet het, klankborden”. Volgens Jos is de Gemeentewet dan ook verouderd, niet aangepast aan de realiteit. En dan treft hem nu deze rechtszaak….Jos heeft nu zelfs het vertrouwen in de Rechtsstaat verloren. Van wie hebben we dat onlangs nog meer gehoord? Volgens Jos moeten wij als burgers vooral oog hebben voor wat dit allemaal aanricht in zijn gezin.

Wat we hier zien is het zoveelste geval van iemand die een eigen wereldbeeld heeft gecreëerd. Daarbij is Jos zo ver van de echte wereld afgedwaald dat hij van mening is dat vrijwel de hele boze buitenwereld uit spookrijders bestaat. Een omgeving die geen waardering heeft voor wat Jos in Roermond allemaal tot stand heeft gebracht.
Het gekke (en wat mij betreft ook het trieste) is dat “het volk” een zwak lijkt te hebben voor dit soort lieden. Ik heb het meegemaakt hoe op Curaçao in 2003 de wegens corruptie veroordeelde Anthony Godett vrij kwam uit de gevangenis en toen met een sliert van 3 kilometer toeterende auto’s als een held werd vergezeld naar de vrije wereld. Jos is niet de eerste en zal ook niet de laatste zijn. Denk aan “Masarati-man” Hubert Möllenkamp, Sepp Blatter, Rijkman Groenink, en wat te denken van Berlusconi? Het trieste voor de mensen in hun omgeving is dat het vaak paternalistische leiderschap je van deze types afhankelijk maakt. Je wilt erbij horen, je bent economisch van hen afhankelijk. En ook al weet je dat het eigenlijk niet door de beugel kan, om daar je baan en je status voor op het spel te zetten? Het is maar weinigen gegeven om deze heren (de eerste vrouw moet ik nog tegenkomen) aan te spreken op hun gedrag of een klok te laten luiden. Ik mag hopen dat de rechterlijke macht haar werk goed doet en Jos er niet vanaf laat komen met een taakstraf of een voorwaardelijke straf.

I’m still the president!

“I’m still the president” riep FIFA voorman Sepp Blatter vandaag nadat hij vandaag te horen kreeg 8 jaar geschorst te zijn. Wat is het toch aandoenlijk dat mensen zo openlijk er blijk van geven om “de macht” te hebben.

En hoe bestaat het dat je zo ongelofelijk aan het pluche vastgekleefd kunt zitten.
Wat lijkt het geval te zijn: Hoewel er niets op papier schijnt te staan is het toch ongelofelijk dat ome Sepp zijn neefje Michel in 2011 twee miljoen Zwitserse francs toeschuift voor “achterstallig salaris”. Dit bovenop de 300.000 Zwitsers francs die hij al jaarlijks ontving, over de periode 1998 – 2002. En laat het moment van betaling nou samenvallen met de herverkiezing van oom Sepp als FIFA-voorzitter, waarbij neefje Michel Platini te kennen gaf om af te zien van zijn kandidatuur voor dat voorzitterschap.
Het schijnt zo te zijn dat de Zwitserse wet bepaalt dat er na 5 jaar geen sprake meer kan zijn van achterstallig salaris, en dat de nabetaling alleen daarom al onrechtmatig is.

Maar het is toch te triest voor woorden dat in een organisatie die het boegbeeld moet vormen voor de allergrootste sport, en waar de straatkinderen in Afrika geen geld hebben om een bal te kopen, twee van die bobo’s schaamteloos kunnen afspreken om – zonder iets op papier te zetten – elkaar dergelijke bedragen toe te spelen.
En waar haalt Sepp Blatter dan het lef vandaan om zichzelf met Nelson Mandela te identificeren? “Mr Mandela was talking about humanity. Humanity needs no other significance than to respect each other and I say that to celebrate humanity through football was created by this great humanist.”
Dan moet je toch wel een heel bijzondere kijk op de wereld hebben. Maar ja, daarvoor hoef je niet ver van huis te gaan, zie onze eigen Hubert Möllenkamp die zich verrijkte ten koste van de huurders van sociale huurwoningen.
Dat er een voedingsbodem is ontstaan waarin dit kon gebeuren is niet verwonderlijk als je je realiseert dat de FIFA 209 leden telt waarbij de stemmen van de Cook Islands, Samoa, Botswana even zwaar tellen als bijvoorbeeld die van Engeland. En waarbij bestuurders kunnen strooien met geld om hun herverkiezing veilig te stellen. De FIFA is daarmee dus een afspiegeling is van “de wereldethiek” die wordt bepaald door een groot aantal bananenrepublieken. Om dat de veranderen moeten de leden zelf met een driekwart meerderheid de statuten wijzigen. Zie je dat ooit gebeuren?
De oplossing, tja……. Je hoort veel over “verandering van binnenuit”. Dat gaat te lang duren. Ik voorspel dat onder druk van de westerse publieke opinie de sponsors er hun handen verder vanaf zullen trekken. Een kwestie van geld dus. En dat maakt de weg vrij voor het opdoeken van deze feodale organisatie en een nieuwe start te maken met een nieuwe organisatie met eigentijdse governance-structuur. Want je kunt als FIFA dan een Code of Ethics hebben, het blijft mensenwerk, en sommige mensen (bijna altijd mannen) kunnen de verleiding van macht en geld niet weerstaan, raken er verslaafd aan, en creëren een heel eigen wereldbeeld.

Verantwoordelijkheid kun je niet uitbesteden!

Terug van vakantie heb ik een interessante aflevering van Jinek teruggekeken, met burgemeester Liesbeth Spies van Alphen, uiteraard naar aanleiding van de omgevallen hijskranen.
Ik heb het interview een paar keer terug gekeken. Ze zegt het toch echt: “De aannemer aan wie de opdracht gegund is heeft de risico’s geïnventariseerd en geconcludeerd dat de risico’s geen aanleiding waren voor een preventieve ontruiming.”
Je mag toch aannemen dat Spies zich gerealiseerd dat een aannemer van nature met een andere bril naar risico’s kijkt dan de gemeente. Een aannemer is een bedrijf met een winstoogmerk. Zeker in tijden waarin opdrachten dun gezaaid zijn, en je dus extra scherp zult moeten inschrijven om überhaupt de klus te krijgen en misschien nog een beetje winst te maken. Zie ook Martin van Staveren in de de NRC van 7 augustus, waarin hij heeft vastgesteld dat de gemeente 12,5 mln. euro had gereserveerd voor een klus die voor slechts 5,6 mln. is gegund. Je zult mij niet horen zeggen dat de aannemer bewust onacceptabele risico’s heeft genomen, daar heb ik ook geen verstand van, maar ik weet wel dat het economisch principe inhoudt dat je om de klus te krijgen de kosten zo laag mogelijk houdt. En je bijvoorbeeld geen onnodig zwaar (en duur) materieel zult inzetten.
Van Staveren stelt een belangwekkende vraag: Als je als gemeente een deugdelijke calculatie hebt gemaakt die uitkomt op 12,5 mln, wat is er dan niet begrepen in de aanneemsom van 5,6 mln.? Ik zou onderzocht willen hebben wat de gemeente gedaan heeft na het constateren van dit enorme verschil. Je mag toch hopen dat het niet gebleven is bij het vieren van een miljoenenmeevaller. Je zult als gemeente je verantwoordelijkheid moeten nemen, de eigen calculatie en die van de aannemer grondig vergelijken, en moeten vaststellen of alle risico’s op waarde zijn ingeschat, en of de kosten van te nemen beheersmaatregelen in de offerte van de aannemer zijn opgenomen.

In plaats van dat “de uitvoerders van het project hebben aangegeven dat ontruiming van de omliggende huizen niet nodig was” had ik van Liesbeth Spies willen horen: “De gemeente heeft de risico’s geïnventariseerd, op waarde geschat, de beheersmaatregelen beoordeeld, en concludeerde dat ontruiming niet nodig was”. Pas dan laat je duidelijk zien dat je er zelf van bent…..

Verantwoordelijkheden kun je niet uitbesteden, ook niet de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van risicomanagement. Je bent er niet door af te gaan op de uitvoering van een risicoanalyse door de uitvoerende aannemer. Ook al zal de aannemer aangeven dat de veiligheid boven alles gaat, het winstoogmerk en de aangeboren overlevingsdrang zorgen voor het inherente risico dat er met een andere bril naar risico’s gekeken wordt. En als je toch op die risicoanalyse wilt steunen, laat dan een second opinion uitvoeren. De middelen daarvoor waren in ieder geval ruimschoots aanwezig. Huur als gemeente een onafhankelijk en deskundig bureau in om te checken of er een deugdelijke risicoanalyse is gedaan, en of de noodzakelijke beheersmaatregelen in het uitvoeringsplan van de aannemer zijn opgenomen.

Naar aanleiding van de woorden van Liesbeth Spies is mijn belangrijkste vraag of de gemeente voldoende haar eigen verantwoordelijkheid heeft genomen voor de juiste inschatting van veiligheidsrisico’s van deze klus, en voor het toezien op het daadwerkelijk nemen van de noodzakelijke beheersmaatregelen.
Ik kijk uit naar de uitkomsten van de onderzoeken, gaat maanden duren, en ik ben ook benieuwd hoe andere gemeenten bij dergelijke projecten hun verantwoordelijkheid nemen en kunnen leren van dit ongeluk waarbij het ongelooflijk toeval is dat er geen slachtoffers zijn gevallen.